-
1 басым
I сущ.1)а) по́ступь; шагйомшак басым белән йөрү — ходи́ть мя́гкой по́ступью (мя́гкими шага́ми)
б) прито́пбиючеләрнең аяк басымнарыннан идәннәр селкенә — от прито́пов пля́шущих пол трясётся
2)а) отпеча́ток, следбармак басымы — (глубо́кий) отпеча́ток па́льца
б) спец. о́ттискрәсем басымы — о́ттиск рису́нка
3)а) давле́ние, напо́ратмосфера басымы — атмосфе́рное давле́ние
су басымы — давле́ние воды́
арттан басым — напо́р сза́ди
басым астында — под давле́нием
б) на́тиск, напо́рдошман безнең басымга түзә алмады — враг не вы́терпел на́шего на́тиска
в) перен. давле́ние, нажи́м ( на кого); наси́лие, заси́лиеполитик басым — полити́ческое давле́ние
экономик басым — экономи́ческое давле́ние
4) лингв. ударе́ниелогик басым — логи́ческое ударе́ние
ритмик басым — ритми́ческое ударе́ние
сүз басымы — слове́сное ударе́ние
5) ист.; см. җәембер басым арыш — раскла́дка (снопо́в) ржи, рассчи́танная для обмола́чивания в оди́н приём
басым бастыру — обмолоти́ть разло́женные хлеба́
•II сущ.пла́нки клавиату́ры гармо́ни и т. п.III прил.; диал.гармунымның басымы алтын — пла́нки мое́й гармо́ни золоты́е
скро́мный, ти́хий; споко́йный; кро́ткийүзе басым гына кеше — сам ( по себе) он дово́льно скро́мный челове́к
См. также в других словарях:
басым — I. 1. Аяк басу, адым. 2. Нәрсәгә дә булса басу (II,11,12) хәрәкәте яки күренеше. Басым, басу аркасында барлыкка килгән уем 3. Өслеккә юнәлтелгән механик тәэсир (мәс. авырлык) көче 4. Этәреш, кысу. Көчле кысрыклау 5. күч. Көч белән, көчләп тәэсир… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге